Het ‘strijkijzer’ staat nog sterk in mijn geheugen

• Op 11 mei 1974 vindt er een afscheidsrit plaats van de lokomotieven H51 en H52. H52 rijdt bij uitzondering met een personentrein over het traject van lijn 11 en kruist hier de Groot-Hertoginnelaan. Op de achtergrond de judoschool van Nieuwenhuizen.

Foto: Henk Wolf

Ergens in 1968. Dinsdagavond zes uur. Ik zit op judo bij judo- en jujutsucentrum Nieuwenhuizen, op de hoek van de Groot-Hertoginnelaan met de Conradkade. Een schelle, hoge fluit klinkt, en een voortdurende bel. Het is het ‘strijkijzer’: een crêmekleurige HTM-lokomotief, die goederenwagons vervoert vanaf de Duinstraat naar het Hobbemaplein, waar een NS-lok het overneemt. Behalve een stukje beugel zie ik helaas niets door de bovenlichten, maar hoor ik deste meer. Het geluid staat in mijn geheugen gegrift.

‘Vervoer weer goederen naar haven via lijn 11’

• Tot 1974 reden via het spoor van lijn 11 kleine goederentreinen naar Scheveningen.

Foto: Robert von Hirschborn

Nu vrachtverkeer over de weg aan banden wordt gelegd, kan het spoor van lijn 11 uitkomst bieden voor Scheveningen, oppert Eduard Bekker.

ethouder Robert Barker van de Partij voor de Dieren is van plan om in de kuststrook, van Kijkduin tot Scheveningen, per 1 januari 2026 een emissievrije zone in te voeren voor vrachtwagens en bestelauto’s. ‘Dit zou desastreus uitpakken voor de Scheveningse haven,’ schreef oud-VVD-raadslid Jan Pronk in zijn column in DHC van 11 april. ‘Daarmee verdwijnt de ziel uit het vissersdorp’. En wel omdat voor het vervoeren van vis vanuit de Scheveningse haven veel transport nodig is; dat vindt nu plaats met vrachtwagens op fossiele brandstof. Die kunnen niet zomaar worden vervangen door elektrisch aangedreven alternatieven met veel minder capaciteit.

• Via de Treilerdwarsweg en/of de Zeesluisweg zouden goederensporen aangelegd kunnen worden die lijn 11 en de haven met elkaar verbinden, zoals eind jaren ’60 ook al was gepland.

Infografiek: Eduard Bekker m.b.v. Google Earth

Havenspoor

Nu moet ik daarbij meteen denken aan plannen van eind jaren zestig, die ik als puber in de Haagsche Courant tegenkwam. Er zou een havenspoor worden aangelegd vanaf het traject van lijn 11 naar een van de kades. Dat klinkt minder gek dan het is. Oudere mensen herinneren zich nog wel dat over het traject van lijn 11 tot 1974 goederenvervoer plaatsvond. Goederentreinen getrokken door twee elektrische locomotieven, waarvan er eentje nog te bewonderen is in het trammuseum aan de Frans Halsstraat. Het vervoer vond plaats tijdens de reguliere tramdienstregeling, wat blijkbaar meer dan veertig jaar geen probleem was. Tussen lijn 11 en het spoorwegnet bij Station Hollands Spoor bestond daartoe ook een verbinding.

• Het artikel in de Den Haag Centraal van 18 april 2024

Zijtak

Begin jaren zeventig liep het goederenvervoer per spoor terug. Vrachtwagens namen het over. Dat is iets wat nu alom wordt betreurd. Maar in hoeverre is het mogelijk om die oude voorziening weer tot leven te wekken? Via de Treilerdwarsweg zou zo’n zijtak zonder meer kunnen worden aangelegd: enkelspoor, eventueel zelfs op een eigen vrije baan.
De ontwikkelingen hebben niet stilgestaan. In sommige Duitse steden vindt ook goederenvervoer plaats per stadstram. Karlsruhe heeft stadstrammaterieel dat ook op het spoorwegnet rijdt. Wat let ons dus om het goederenvervoer te hervatten over het traject van lijn 11? Door de vrije baan is deze lijn daar zeer geschikt voor.
Zo kunnen, ondanks het strengere milieubeleid, de ziel en de tradities van het vissersdorp behouden blijven.

Eduard Bekker, Den Haag

• De hele pagina van de Den Haag Centraal van 18 april 2024
  Bekijk of Download dit document.

• © Eduard Bekker
  Niets op deze site waarvan de rechten bij mij berusten mag worden overgenomen zonder mijn toestemming.