1961

Maatregelen ‘over de top’

Corona-problemen oplossen
met nieuwe problemen

Het maakt me wat kribbig: de hoeveelheid doemberichten over de corona-pandemie: alsof we onontkoombaar op een samenleving afstiefelen zonder normaal naar bioscoop, theater, verjaardagen of andere evenementen te gaan, tenzij er een vaccin wordt gevonden. Dit terwijl er landen zijn die nu ook al succesvol zijn in de bestrijding. Maar die begonnen dan ook meteen met testen, isolatie en quarantaine na de eerste grote uitbraak.

ijn vrouw en ik verbaasden ons tijdens het NOS-journaal van afgelopen 7 maart. De verontrustende berichten over toename van het aantal corona-patiënten namen toe. Ook bij de huisartsen. Toch koos de overheid middels het Nederlands Huisartsengenootschap bewust niet voor testen. Kort door de bocht gezegd: het zou teveel gedoe geven.
Maar met dit ‘gedoe’ hadden we hoogstwaarschijnlijk vele sterfgevallen en een verlies van meer dan 90.000.000.000 euro kunnen voorkomen. Jammer dat het fraaie Engelse spreekwoord ‘Penny wise, pound foolish’ geen Nederlandse versie kent, want hoe goed is het hier van toepassing.

• Fragment NOS-journaal 7 maart 2020.

Zwarte toekomst

Gevolg is een explosie van ziekte- en sterfgevallen, waarop in eerste instantie een ‘intelligente ophokplicht’ (lockdown) het antwoord was. Dat is niet onlogisch.
Dit ophokbeleid was succesvol. Maar de teneur bleef maar in één richting wijzen: wij, inwoners, artsen en verplegers moesten het klaren. Geen testen, geen centrale opvang van besmette patiënten, maar vrijwillige thuisisolatie. Financieel is de overheid wel over de brug gekomen, maar door meer te testen en te isoleren (= zieke patiënten centraal opvangen) had zij een actieve rol kunnen leveren en was ons veel lijden en een veel grotere economische schade gespaard gebleven.
Het is een beetje het gevolg van de liberale teneur van de afgelopen jaren: wordt er veel ingebroken, dan niet meer actie van de politie (is stevig op bezuinigd), maar de burger moet maar zorgen voor betere sloten. Geen verzorgingshuizen meer, maar de burger moet zelf maar zorgen dat je oude moeder het thuis redt. Kortom: de verantwoordelijkheid die eerst in handen van de staat en diversie instanties was, is steeds meer uit handen van de overheid verdwenen en bij de burgers neergelegd. En die richting is het bestrijden van de coronapandemie ook in eerste instantie ingeslagen.

Weinig opbeurend vind ik nu de sombere toekomstscenario’s, als de burger het alleen zal moeten klaren. Het lijkt wel of het ‘nieuwe normaal’ inhoudt dat niets meer echt mogelijk is, zonder dat er afzetlinten, verbodsborden op stoelen in het OV en boze boa’s aan te pas moeten komen. En elk sociaal gebeuren lijkt niet meer in de toekomst mogelijk te zijn.

Anderhalve meter

De 1,5 meter samenleving wordt overal dwingend opgelegd en heeft vervelende gevolgen voor museum-, horeca-, strand- en parkbezoek en ook voor zelfs het wandelen in de steden. Maar is dit nou echt nodig? Ja, dat schijnt echt nodig te zijn, want om besmetting te voorkomen zou je overal 1,5 meter afstand moeten bewaren. Daar valt over te discussiëren.

Louis Kroes, Professor Clinische Virologie aan LUMC licht toe waar we in de bestrijding van de besmetting werkelijk op moeten letten in plaats van zorgen de maken over de breedte van sommige stoepen in de binnensteden. (Met ’t Oog op Morgen, uitzending van 22 mei 2020)

Zuid-Korea

En het lijkt wel of de overheid niet buiten de grenzen heeft gekeken. Daar waar de overheid direct al veel meer het voortouw heeft genomen. Al eerder heb ik verteld over mijn chat met mijn zoon in Seoel, de hoofdstad van Zuid-Korea. Dit land was na China de plek met de grootste besmettingsgolf. Maar nu is het hèt land dat de uitbraak goed onder controle blijkt te hebben, ondanks dat er helaas toch nog uitbraken plaatsvinden, die gelukkig direct zijn te herleiden, door het strenge test- en contactregime. Er is daar geen sprake van een 1,5 meter samenleving. Mondbescherming wordt in het algemeen vrijwel overal gedragen, maar de metro en ov kenden geen enkele restrictie. Pas sinds kort zijn mondkapjes daar verplicht, maar vrijwel iedereen droeg die toch al.
Maar misschien is de besmettingskans daar zo klein, omdat er eenvoudigweg geen besmette personen meer reizen met het OV. Omdat die mensen allang zijn ontdekt en geïssoleerd.
Dat intensief testen heeft meermaal haar nut bewezen bij recente besmettingsgevallen. Bij plekken waar mensen echt samen klitten, zoals bars en clubs en kerkdiensten gaat het nogal eens mis: bars en clubs zijn al twee keer gesloten door een besmettingsgolf. Met testen, contactonderzoek en isolatie zijn die besmettingsgolven snel de kop weer ingedrukt.

• Nieuwsuur-fragment van 6 april 2020 over de aanpak in Zuid-Korea.

Reizigers

Een van de laatste keren was het raak in een bar het uitgaansgebied van Seoel. Twee medebewoonsters van mijn zoon waren daar ook geweest en zijn meteen getest. Negatief, gelukkig.
De meeste besmettingen blijken op te duiken bij de mensen die het land binnen reizen: die worden dus ook getest en ik neem aan dat er dan ook meteen contactonderzoek plaats vindt bij alle mensen uit het betreffende vliegtuig.
Het aantal sterfgevallen ligt net boven de 260 op een bevolking van 51 miljoen (in Nederland bijna 6.000 op een bevolking van rond de 17 miljoen).
Testen en isoleren is daar van het begin af aan het devies geweest. Het ging alleen in het begin mis, toen patiënt 31 zich niet wilde laten testen en na ziekenhuisbezoek, kerkdienst na kerkdienst van haar sekte bezocht en zo een spoor van besmettingen achter liet. Ja, want voor het bestijden van een besmettingsgolf blijft naast een verantwoord overheidsbeleid ook een verantwoordelijk bewuste burger nodig.
En dat is gelukkig in Zuid-Korea nu wel het geval: op dit moment telt Zuid-Korea ruim 11.000 geteste besmettingen tegenover 45.000 in Nederland (en dan zijn vele mensen niet getest).

Kortom: van Zuid-Korea valt best een en ander te leren.

‘Pas als we een vaccin...’

Wat me hier in Nederland verder zo buitengewoon stoort is nu de kreet we kunnen pas weer gewoon gaan doen als er een vaccin.....
Hou toch op daarmee! Elke pandemie is ooit vanzelf weggegaan, zonder vaccin of het ultieme geneesmiddel. Dat was zo met de A-griep (1957 - wie kent hem nog?) en de Spaanse Griep. Het zou natuurlijk mooi zijn: een vaccin of een medicijn, maar zolang dat er niet is, probeer dan toch met de middelen die er nu al zijn een redelijke terugkeer te bewerkstelligen.
Maar goed, ik geef toe, lang niet alles kan op dit moment:

• Massabijeenkomsten - vooral binnen - waarbij je geen overzicht hebt over wie er aanwezig zijn. Sterk af te raden. Vooral als daar in rijen moet worden gestaan (bij de drankuitgifte, bijvoorbeeld) en het druk is bij de toiletten. Dat is eigenlijk altijd wel zo.
• Drukke bars, waar mensen binnen hutjemutje bij mekaar staan. Vooral als de barman besmet blijkt te zijn. Is in Oostenrijk gebeurd, maar ook twee keer in Zuid-Korea.
• Oefenen met een zangkoor. Is in een dorp aan de Veluwezoom uitgelopen op een fors aantal besmettingen en zeven sterfgevallen. Een van de meest trieste gevolgen van het virus: dat mensen die hun gemeenschap versterken op een culturele basis, op zo’n manier slachtoffer worden. Kerkdiensten, idem: in Frankfurt onlangs zelfs een uitbraak ondanks het toepassen van de 1,5 meter regel. Blijkbaar geeft een groot aantal deelnemers en de duur van de bijeenkomst de doorslag. Overigens waren op één na alle 107 gevallen niet zo ernstig dat ziekenhuisopname was geboden. Ik denk het daarom al een tijdje ‘zou het virus in kracht afnemen?’
  Maar hoe dan ook, dit zijn zogeheten ‘superspreader events’ (sorry, weet even geen Nederlands woord hiervoor), waar we langere tijd voor zullen moeten uitkijken, zolang er geen sprake is van groepsimmuniteit en of het virus nog zo agressief kan zijn.

Fout is het in elk geval in het beleid vooral op een vaccin of het ultieme geneesmiddel te blijven hopen.
Nee: we moeten terugkeren naar het ‘echte’ normaal door te roeien met de riemen die we nu hebben.

Maar dan nog kan heel veel, want we hebben de mogelijkheid om mensen behoorlijk betrouwbaar te testen (dat was bij de A-griep en de Spaanse Griep bepaald anders) en vervolgens de mogelijkheid tot isolatie en quarantaine na contactonderzoek. En dan kan er veel meer:

• Iedereen moet zoveel mogelijk worden gestest en bij een positieve uitslag moeten mensen worden geïsoleerd: bij voorkeur op een plek waar ze geen anderen kunnen besmetten. Tevens is contactonderzoek dan belangrijk: dit wordt in Zuid-Korea gedaan. Daarbij wordt overigens niet altijd een app gebruikt, zoals mijn zoon in Seoel mij heeft verzekerd: hij en zijn vrienden kennen die niet.
• Europa moet eensgezind haar buitengrenzen in de gaten houden. Zolang het virus rondwaart: testen en 14 dagen quarantaine. En isolatie bij een positieve test. Had Europa direct na de meldingen uit China haar grenzens potdicht gehouden om vervolgens tot quarantaine over te gaan, dan was het niet zo uit de hand gelopen.
• Testen zullen zo regelmatig mogelijk moeten plaatsvinden. Het maakt grotere bijeenkomsten mogelijk als mensen tevoren negatief zijn getest. Het besmettingsgevaar is dan miniem.
  Kost geld, ja, maar hiermee voorkom je veel meer verlies door economische en vooral emotionele schade. Misschien een goed idee dat testen voorafgaand aan elke bijeenkomst van meer dan tien mensen testen te verplichten, als periodieke testen niet haalbaar blijken.

Een reden om deze aanpak te volgen heb ik nog niet of nauwelijks in de media gezien: er bestaat gewoon kans dat er na covid-19 opnieuw een nieuwe virus-epidemie kan uitbreken. Een die misschien net zo besmettelijk is, maar wie weet ook nog zo dodelijk als ebola. Dan is wachten op vaccin helemaal fataal, terwijl bovengenoemde aanpak tóch naar een succesvolle bestrijding zou kunnen leiden. Het is dan van groot belang dat deze strategie snel gepraktiseerd kan worden. Het corona-beleid strekt dan tot lering.

• Mensen in de buitenlucht zullen zelden een bron van besmetting zijn. Er is maar één geval aangetoond (in China) bij een onderzoek onder 7.000 besmettingen. Hou dus op met overdreven eenrichtingsverkeermaatregelen en wegjagen van publiek van het strand en uit parken en bossen. Hutjemutje bovenop mekaar zitten is uiteraard af te raden, maar in een dagelijkse situatie waarbij geen sprake is van massale samenscholingen, waarbij mekaar geen ruimte wordt geboden, zal niet gauw sprake zijn van besmetting.
• Het metro in Seoel zit soms stampvol en ook de trein kent geen restricties, zoals ik al eerder heb gemeld. Daarbij doen onze met ‘geen zitplaats’ afgeplakte treinstoelen ronduit koddig aan. Dat zal ook niet werken. En het advies om alleen met de trein te rijden als het dringend noodzakelijk is voor je werk, is werkelijk de limiet, evenals het afschaffen van de samenreiskorting: heeft de overheid het ooit echt eigenlijk serieus gemeend dat mensen de auto maar beter kunnen laten staan het het OV nemen? Nu doet ze in elk geval precies het omgekeerde. In plaats van een probleem op te lossen, schept zij een minstens zo groot probleem voor milieubewuste burgers. De ervaring in Korea heeft geleerd dat in het OV geen zware besmettingen optreden. Wel draagt vrijwel iedereen daar mondkapjes (zie eerder).

O ja. Maar er zullen toch altijd uitzonderingen zijn? Mensen die wel in de buitenlucht of het openbaar vervoer zijn besmet? Je blijft dan toch altijd een risico lopen om ziek te worden?
Ja, beslist, maar geldt niet voor de hele maatschappij dat risico’s nooit helemaal zijn uit te sluiten? Er is nu één risico bijgekomen. Het is voorlopig niet anders. Maar dit laatste risico kunnen we wel sterk beperken, net zoals we dat met heel veel risico’s kunnen doen.

• Toepasselijke column van VK-redacteur Kustaw Bessems over de onalerte traagheid wat corona betreft.

© Eduard Bekker
• Niets op deze site waarvan de rechten bij mij berusten mag worden overgenomen zonder mijn toestemming.

< Terug   > Home     > Opinie       > 2020         > Corona - wat nu?

Disclaimer • Over cookies • Mastodon